Mipango yakinifu itachangia wananchi kupata makazi bora

Waziri wa Nchi Ofisi ya Waziri Mkuu Kazi, Ajira na Vijana na Walemavu, Jenista Mhagama (katikati), akipata maelezo kutoka kwa Meneja Kiongozi Masoko na Uhusiano wa NSSF, Eunice Chiume (kulia), wakati alipotembelea banda la NSSF kwenye maonyesho ya Biashara ya 40 ya Kimataifa katika viwanja vya Sabasaba jijini Dar es Salaam. Kushoto ni Mkurugenzi Mkuu wa Shirika la Taifa la Hifadhi ya Jamii (NSSF), Prof. Godius Kahyarara.

Christian Gaya, Majira Jumanne Julai 26, 2016

Mikakati inayofanywa na serikali pamoja mifuko ya hifadhi ya jamii, ili kuhakikisha ya kuwa mwananchi anapata nyumba ya gharama nafuu kwa ajili ya makazi, lakini lengo hilo halijafanikiwa kwa wananchi wengi wenye kipato cha chini kununua nyumba hizo.

Hii ni kutokana na ughali wa nyumba hizo na kipato kidogo ambacho hakimwezeshi mwananchi kumudu manunuzi ya nyumba ambazo zimejengwa ili kumuupa unafuu wa maisha mwananchi huyo wa hali ya chini.

Uwekezaji katika ujenzi wa nyumba na makazi bora kwa wananchi wenye vipato vya chini ni muhimu kama mifuko ya hifadhi ya jamii ina malengo ya kujenga uchumi endelevu kwa watu wote na kuhakikisha ya kuwa kila mwanachama anamiliki nyumba na kuboresha maisha na familia yake .

Pamoja na mikakati inayofanywa na mifuko hii ya hifadhi ya jamii, mara nyingi wanachama na wadau wa hifadhi ya jamii na hata kwa kupitia vya yombo habari mbalimbali wamekuwa  wakijiuliza maswali mbalimbali juu ya nyumba za gharama nafuu zinazojengwa na mifuko ya hifadhi ya jamii nchini kwa ajili ya kuwakopesha wanachama na wadau wengine wa hifadhi ya jamii.

Kulingana na utafiti uliofanywa hivi karibuni baadhi ya maswali ya msingi yanayoulizwa juu ya ujenzi huu wa nyumba za gharama nafuu ni kama vile kwa nini nyumba nyingi zinauzwa kwa gharama ya juu wakati zinaitwa na kutangazwa kuwa ni nyumba za gharama nafuu?

Kufuatana na mahojiano kati ya Kituo cha HakiPensheni na meneja mkuu wa uhusiano na huduma kwa wateja Bi Eunice Chiume wakati kiipotembelea banda la NSSF kwenye maonyesho ya Biashara ya 40 ya Kimataifa katika viwanja vya

Sabasaba jijini Dar es Salaam anasema kabla ya kuanza kujenga nyumba hizi za gharama nafuu NSSF lilianza kufanya utafiti juu ya mapato ya uwezo wa walengwa wa wateja wake kimapato na kugundua ya kuwa wanachama na wadau wamegawanyika katika makundi makuu matatu kiuwezo wa kimapato.

Kundi la kwanza lilionekana kuwa ni lile la kipato cha juu, kundi la pili ni lile la kipato cha kati na kundi la mwisho ni lile la kipato cha chini. Baada ya kupata mwongozo huu wa utafiti ndipo walipoanza kujenga nyumba hizi za gharama nafuu kwa kufuata uwezo wa makundi ya wateja wao.

Kwa kutambua ya kuwa idadi kubwa ya wananchi wa Tanzania wenye uhaba na wanaohitaji nyumba za makazi wamo katika kundi la kipato cha chini, mfuko ulianza kujenga nyumba za gharama nafuu kulingana na kundi la watu wa kipato cha chini.

“Mfano mzuri ni nyumba za gharama nafuu zilizojengwa mwaka 2005 Tabata eneo la Kinyerezi wilaya ya Ilala ambazo ziliuzwa kuanzia shilingi za kitanzania milioni 9 mpaka mpaka milioni 29 ikijumuisha pamoja na kodi ya 18% kwa kila nyumba” Eunice anasema.

Anasema hii ina maana ya kuwa kama serikali wangeweza kuondoa kodi hiyo ya 18% ili kuwawezesha wananchi kujikwamua na tatizo la uhaba wa makazi ya nyumba kama mojawapo la mahitaji ya lazima kwa binadamu, mwanachama au mwananchi yeyote angeweza kupunguziwa makali ya kununua nyumba ya shilingi milioni 9 kwa shilingi milioni 7.4 tu, na za shilingi milioni 29 zingewezekana kuuzwa kwa shilingi milioni 23.8 bila kodi.

Na jambo lingine ambalo mlaji huyu wa mwisho anakumbana nalo ni kwamba gharama zote za ujenzi zinawekwa ndani ya bei ya mnunuzi huyu wa nyumba. Na kama pia mifuko hii ya hifadhi ya jamii ingeweza kupunguziwa kodi hii ya thamani wakati inaponunua vifaa vya ujenzi pia ingeweza kupunguza gharama hizi za ujenzi wa makazi ya nyumba, na hivyo kuweza kufanya bei ya nyumba hizi kuwa rahisi kununuliwa na idadi kubwa ya wananchi.

“Lakini kwa kawaida mahali popote duniani huduma muhimu kama maji, barabara na umeme ni wajibu wa serikali kuwapatia wananchi wake. Pia kama serikali ingeweza kugharamia miundo mbinu hii basi pia gharama ya bei ya kununulia nyumba hizi ingeweza kushuka chini zaidi na zaidi kwa mwananchi wa kipato cha chini na ndiyo maana tunaita nyumba za gharama nafuu” Eunice anafafanua.

Ambapo kiwango cha chini kabisa kinachotakiwa kulipa kwa kila mwezi mpaka kumaliza na nyumba kuwa yako ni shilingi laki moja (100,000/=) tu. Na nyumba zote zina huduma zote za muhimu kwa mahitaji ya binadamu kama vile maji, umeme, na barabara.

Abbas Abbas ambaye ni afisa mauzo wa NSSF anasema pamoja na hayo Mfuko umeweza pia kujenga nyumba zipatazo 300 kwa ajili ya watu wa kipato cha kati zilizoko Mtoni Kijichi Kibada awamu ya I na II ambazo ni za kisasa zaidi ukilinganisha za zile za kipato cha chini, ambazo zinauzwa papo kwa papo au kwa mkopo kuanzia shilingi milioni 75 mpaka milioni 133 pamoja na kodi na kati ya shilingi milioni 65 mpaka shilingi milioni 113 bila kodi kila nyumba.

Kufuatana na Abass ni kwamba hapo hapo Mtoni Kijichi Kibada kwa awamu ya III tena kuna nyumba ambazo zimejengwa aina ya Maisonatte kwa ajili ya watu wa kipato cha juu zaidi zenye vyumba vinne vyote ambavyo kila kimoja kinajitegemea yaani self contain.

Kila Nyumba ya aina hii ina baadhi ya vifaa au nyenzo za ziada ambazo vimewekwa kwa kila nyumba, kwa mfano, stoo, jiko, jiko la kuchemshia maji la umeme wa jua na maegesho ya magari mpaka magari 3 na eneo la ziada ambalo unaweza kupanua ukubwa nyumba yako au kufanya bustani.

Nyumba hizi zinauzwa papo kwa papo au kwa mkopo kuanzia shilingi milioni 290 mpaka milioni 330 pamoja na kodi na kati ya shilingi milioni 237.8 mpaka shilingi milioni 270.6 bila kodi kwa kila nyumba.

Vile vile ndani ya awamu ya III hapo Mtoni Kijichi Kibada kuna nyumba aina ya Block Flats zilijengwa ambazo zina vyumba vitatu vitatu kila flat, yaani vyumba 2 vya kawaida vya kulala na kimoja kinachojitegemea “self contain”. 

Ndani ya flat moja vikiwemo pamoja na stoo, jiko, jiko la kuchemshia maji la umeme wa jua na maegesho ya magari mpaka magari 3 na eneo la ziada ambalo unaweza kupanua ukubwa nyumba yako au kufanya bustani. Pia flats hizo zinauzwa papo kwa papo au kwa mkopo kwa kulipa kila mwezi kwa muda wa miaka 15

Kwa upande wa utaratibu wa ulipwaji ni kwamba mfuko umeweka utaratibu wa kipekee kwa ulipaji wa mkopo wa nyumba kwa wateja wake ni kwamba kama mteja anataka kununua kwa mkopo anatakiwa kutanguliza malipo ya mkupuo wa miezi 3 kwanza na ndipo anapokabidhiwa ufunguo wa nyumba yake, baada ya hapo ataendelea kulipa kila mwezi.

“Ambapo kwa mjasiriamali anaweza kupangisha kwa watu wengine kwa kodi ya juu zaidi na hivyo kutengeneza faida zaidi wakati huo huo akiendelea kulipa deni la mkopo wa nyumba hiyo kila mwezi mpaka miaka 15 atakapomaliza deni” Eunice anawakumbusha wateja kutumia fursa kama hii ya kipekee.

Christian Gaya ni mwanzilishi wa Kituo cha HakiPensheni Tanzania, mshauri na mtaalamu wa masuala ya pensheni. Kwa maelezo zaidi gayagmc@yahoo.com Au kwa habari zaidi za kila siku juu ya HakiPensheni unaweza kutembelea tovuti www.hakipensheni.co,tz au hakipensheni.blogspot.com Simu namba +255 655 13 13 41