Jitihada za TIRA kuboresha sekta ya bima nchini

HakiPensheni

Kamishna wa Mamlaka ya Usimamizi wa Bima Tanzania (TIRA), Kamishna Dkt.Baghayo Saqware

Na Christian Gaya      

www.majira.co.tz majira Ijumaa 30 Novemba 2018 

Zaidi ya miaka tisa iliyopita msimamizi wa biashara ya bima nchini (TIRA) amekuwa akifanya kazi kubwa ya kubadilisha sekta ya bima na kuifanya iweze kukubalika kwa ujumla mbele ya macho ya umma, akiwa na lengo la kufanya sekta hii kuweza kuwa na mchango unaoleweka kwenye kipato cha Taifa...

Kwa jinsi hii kamishana amekuwa akijitahidi kuhakikisha ya kuwa kampuni za bima zinakuwa na mtaji wa kutosha na watalaamu wanaondesha sekta hii wanafuata utaratibu na sheria za soko hasa kwenye maeneo ya tozo na madai ya malipo ya bima na mambo mengine muhimu kwa ukuaji wa biashara ya bima nchini. Hizi juhudi zinaturudisha nyuma wakati huo wa Kamzola kama Kamishana wa Bima na mpaka sasa kwenye utawala wa Dkt Sagware Baghayo.

Lakini pamoja na uchambuzi wa kina wa juhudi hizi ambazo ni baadhi za jitihada za TIRA, matokeo yanaonesha ya kwamba pamoja na baadhi ya maendeleo katika eneo la kujituma na kueleweka kwa sekta hii kwa watu kwa miaka ya hivi karibuni, TIRA na wanaendesha sekta hii bado hawajaanza kuvuna matunda ya juhudi zao walizotumia na wanazo endelea kutumia kuhamasisha umma juu ya biashara ya bima.

Mojawapo ya sababu ukweli umebaki pale pale ya kuwa hawa wote akiwemo msimamizi wa biashara ya bima na waendeshaji wa bima nchini hawafanyi pamoja na kutembea hatua zile zile zinazofanana katika juhudi zao.

Kwa kweli idadi kubwa ya watanzania hasa wale walioko vijijini hawana wazo lolote juu ya bima inashughulika na nini, na faida zake wanazoweza kunufaika nazo kwa sababu ya ukosefu wa elimu inayohusu bima kwa ujumla.

Kuondoa tatizo hili labda kamishana wa bima anahitaji kuwa mbunifu sana kwa kuja na mikakati mbalimbali ya makusudi ya kuwafikia wasiofikika, lengo likiwa ni kuwaweka watanzania wote wawe kwenye wigo wa bima.

Kwa sababu changamoto kubwa ya kutoa huduma ya biashara ya bima kwa watanzania walio wengi ni umbali, wakati kwa upande wa huduma ya benki wameweza kufanikiwa kutawanyika kwa kuweka matawi yao mpaka sehemu za ndani zaidi, ambapo biashara ya bima na huduma ya hifadhi ya jamii bado hawajafanya hivyo.

Tumeona ya kuwa mara nyingi matawi ya kampuni za biashara ya bima zimeshamiri zaidi kwenye miji mikuu ya biashara kama vile jijini na mijini tena mikoa ile inayoshamiri vizuri, huu ni ukweli usiofichika.

Matokeo yake ni kwamba kwa sababu ya mkusanyiko mkubwa wa kampuni za bima uliozidi, pamoja na watu wao wa masoko na mawakala kwenye miji mikuu na zaidi kulenga na kukodolea macho tu kwenye biashara za makampuni ya serikali, mahesabu ya serikali na kwenye sekta ya watu binafsi.

Wakiwa wanamikakati na juhudi ndogo au bila kuwa na mikakati ya makusudi ya kuendeleza na kukuza soko la mtu mmoja mmoja ambalo lipo kule vijijini ambalo hawana habari nalo na kuachwa pweke.

Ambapo watoa huduma wa biashara ya bima wanaamua kuzunguka na kukata kona nyingi ndani ya jiji ili kukamata biashara zilizopo na kukuza mapato yatokanayo na tozo. 

Matokeo yake hii imesababisha kuwepo kwa ushindani hafifu usiokuwa na afya ambao umetoa mwanya uliopo wa upunguzaji holela wa bei za bidhaa za bima ambao unaweza kuua sekta ya bima.

Ingawa tunaaamini kamishna analifanyia kazi jambo hili kwa kutunga sera zake za mikakati kuhakikisha ya kuwa mafanikio yote yanakuwa imara yaliyofanywa huko nyuma na ya sasa kwa lengo la kuingia ndani zaidi ili kupanua uwigo wa biashara ya bima na hasa kupigania ushindani usiofaa wa bei za bidhaa na huduma za biashara ya bima.

Kulingana na takwimu zilizotolewa hivi karibuni na kamishana wa bima anasema, kwa mfano kwa mwaka unaoshia 31 Desemba 2016, sekta ya bima nchini iliongezeka kwa asilimia 7.0 kutoka shilingi bilioni 618.9 fedha za Kitanzania mpaka kufikia shilingi bilioni 660.0 za Kitanzania.

Msingi mdogo wa mtaji wa waendeshaji wa biashara ya bima imebaki kuwa ndiyo sababu ya kikwazo ya ukuaji wa sekta, wakati sekta ya kibenki yenyewe inaongeza mtaji mara kwa mara.

Sekta hii ya biashara ya bima ili ibaki kuwa na ushindani lazima inatakiwa kuendana na miendano ya biashara zingine zinazofanywa nje ya Tanzania

Kwa kila biashara, hasa sekta ya huduma, serikali imebaki kuwa ndiye mtumiaji mkubwa na mteja mkubwa. Kama serikali ikiweza kubadilika kwa ngazi zote juu ya tabia kuhusiana na biashara ya bima, tozo zitakazo kuwa zimezalishwa toka serikalini na serikali za mitaa pekee zinaweza kutosheleza kwa kampuni za bima kujisimamia zenyewe bila matatizo yeyote na kuwa bima za biashara endelevu.

Kwa kesi hii, serikali inatakiwa kuwa mstari wa mbele kupitisha sheria ya bima ya lazima ili kuwashawishi wananchi kuitekeleza, serikali iwe tayari kusikiliza ushauri kutoka TIRA ambaye ndiye mshauri mkuu wa serikali juu ya mambo ya bima. 

Mfano kama TIRA anaweza kuishauri serikali ya kila wizara, idara na wakala zote kila moja kuanzisha meza yake ya bima ndani ya ofisi zao. Hii ina maana ya kuwa kila raslimali za mawakala wa serikali yakiwemo magari yao yatakuwa yamekatiwa bima na watumishi wote wa serikali watakuwa wamekatiwa bima ya kikundi cha bima ya maisha.

Hii ina maana ya kuwa kama hawana bima, kitakapotokea kitu chochote kwa mfanyakazi kama huyo, familia yake hawatalipwa chochote, na tukio lolote juu ya gari la serikali pamoja na ndege ya rais ikipatwa na ajali, mtu wa tatu atakapohusishwa kwa kupatwa na ajali kwa kugogwa huyo dereva kama kawaida atachukulia kwa sababu gari yake ina namba ya Serikali ya Tanzania (SK), hivyo yuko huru kumgonga mtu yeyote na kuachiwa huru.