Ijue hali halisi ya Mfuko wa NSSF

Mwenyekiti wa Bodi  ya Wadhamini ya mfuko wa NSSF Profesa Samweli Wangwe.

Na Christian Gaya

Rasilimali halisi yaani thamani ya mfuko wa NSSF imeongezeka kutoka shilingi bilioni 2,582.92 Juni 2014 mpaka kufikia shilingi bilioni 2,933.97 mpaka Juni 2015, ikiwa ni ongezeko la asilimia 13.60 kwa mwaka.

Kulingana na Mwenyekiti wa Bodi  wa mfuko wa NSSF Profesa Samwel  Wangwe anasema tathimini ya uimara wa mfuko kwa kipindi kinachoishia Juni 2013 inaonesha mfuko utakuwa imara kwa miaka mingi ijayo.

Anasema michango ilifikia shilingi milioni 605.09 mwaka 2014/2015 ukilinganisha na shilingi milioni 548.47 mwaka 2013/2014. Ongezeka hili likuwa  ni asilimia 10.32.

Malipo ya mafao kwa mwaka 2014/2015 yalifikia bilioni 357.67 ukilinganisha na shilingi bilioni 344.79 mwaka 2013/2014. Ongezeko likiwa ni shilingi bilioni 12.88 sawa na asilimia 3.74.

“Pato kutokana na vitega uchumi kwa mwaka 2014/2015 lilifikia shilingi bilioni 209.68 ukilinganisha na shilingi milioni 222.16 kwa mwaka 2013/2014, upungufu ukiwa sawa na asilimia 5.6. Prof. anasema.

Anataja ya kuwa mapato kutokana na kampuni tanzu yameongezeka kutokana na kampuni hizo kufanya vizuri kwa kipindi cha mwaka ulioishia June 2015. Aidha gawio ya hisa limeshuka kutokana na kuuzwa kwa baadhi ya hisa kampuni za Simba, TBL na TCC.

Anasema mapato mengine kwa mwaka 2014/2015 yalifikia bilioni 41.62 ukilinganisha na shilingi bilioni 9.74 kwa mwaka 2013/2014 ongezeko likiwa ni asilimia 327.

Gharama za uendeshaji kwa mwaka 2014/2015 zilifikia shilingi milioni 110.260 ukilinganisha na shilingi milioni 105.224 kwa mwaka 2013/2014. Ongezeko ni shilingi milioni 5.036 ambazo ni sawa na asilimia 4.79.

Wakati gharama za uendeshaji kwa mwaka 2014/2015 ilikuwa ni asilimia 93.33 ya bajeti ya shilingi milioni 118.123.43. Uwiano huu ni chini ya kiwango cha asilimia 15 kama ilivyoanishwa kwenye sheria ya NSSF Na 28 ya mwaka 1997 kifungu namba 61 (4)

Anasema kiasi kilichotengwa kwa ajili ya mafao ya kustaafu ya wafanyakazi wa NSSF kwa mwaka 2014/2015 ilikuwa ni shilingi bilioni 12.32 ukilinganisha na shilingi milioni 12.22 kwa mwaka 2013/2014

“Tengo la madeni yenye mashaka/kuchelewa kwa mwaka 2014/2015 ilifikia shilingi bilioni 39.63 ukilinganisha na shilingi bilioni 135 mwaka 2013/2015. Madeni haya yamepungua kwa shilingi bilioni 96.32. Kupungua kwa madeni haya kumetokana na kulipwa kwa madeni yaliyocheleweshwa kulipwa kwa mwaka 2013/2014” Mwenyekiti wa bodi anasema

Anasema kodi ya mapato lilifikia shilingi bilioni 40.22 kwa mwaka 2014/2015 ukilinganisha na shilingi bilioni 0.51 kwa mwaka 2013/2014.

Wakati mapato mengine yanayotokana na uthaminishaji rasilimali yalifikia bilioni 63.35 kwa mwaka 2014/2015 kulinganisha na bilioni 29.49 kwa mwaka 2013/2014 ikiwa ni asilimia 114.81.

“Ongezeko hili lilitokana na kuwepo kwa uthamini wa majengo na ardhi yanayomilikiwa na Shirika kwa mwaka 2014/2015. Ongezeko la rasilimali halisi baada ya kodi lilifikia shilingi bilioni 351.05 kwa mwaka 2014/2015, ukilinganisha na ongezeko la shilingi milioni 204.85 mwaka 2013/2014. Hili ni ongezeko la asilimia 71.39 na linatokana na kupungua kwa tengo la madeni yenye mashaka/kuchelewa kulipwa” anasema Prof Wangwe.

Anasema rasilimali halisi zilizopo kwa ajili ya mafao zimeongezeka kutoka shilingi milioni 2,582,921 kwa mwaka 2013/2014 hadi kufikia  shilingi milioni 2,933,972 mwaka 2014/2015

Wakati vitega uchumi viliongezeka shilingi bilioni 2,403.6 vilivyokuwepo Juni 2014 na kufikia bilioni 2,728.01 ilipofikia Juni 2015. Ikiwa ni ongezeko la asimilia 13.41 ukilinganisha na mwaka 2013/2014

Anasema kwa ujumla kumekuwepo na ongezeko la uwezekezaji kwenye Nyanja mbalimbali. Isipokuwa dhamana za serikali, amana za mabenki ambayo imepungua.

Anasema upungufu mkubwa katika amana za mabenki unatokana na amana zilizowekezwa mwaka uliopita kuiva ndani ya mwaka huu, na mwaka huu uwekezaji mdogo umefanyika  katika amana za mabenki kutokana na mahitaji makubwa ya fedha kwa ajili ya uwekezaji kwenye vitega uchumi vya muda mrefu.

“Rasilimali hizi ziliongezeka kutoka shilingi bilioni 355.95 June 2014 na kufikia shilingi bilioni 404.98 June 2015 ongezeko likiwa ni asilimia 13.77. Dhima dhidi ya Shirika ni pamoja na makadirio ya mafao ya kustaafu ya wafanyakazi wa NSSF kwenye mkataba wa hiari, fungu la pensheni ya wafanyakazi wa TTCL, na wadai mbalimbali” Prof Wangwe anataja

Anasema hali ya ukwasi kwa ujumla mwaka 2013/14 ilikuwa nzuri. Ilipofika june 2014 Shirika lilikuwa na shilingi milioni 59,890.

Mpango wa Taifa wa hifadhi ya jamii wa NSSF ulianza kama idara ya serikali mwaka 1964 kabla ya kuanzishwa kama Shirika la Taifa la Akiba ya Wafanyakazi (NPF) kwa sheria Na 36 ya mwaka 1975.

Shirika hili liliendelea hadi pale serikali ilipopitisha Sheria Na 28 ya mwaka 1997 iliyoanzisha Shirika la Taifa la Hifadhi ya Jamii (NSSF) kama mpango kamili wa hifadhi ya jamii unaozingatia kanuni za kimatifa za hifadhi ya jamii ambapo.

Mabadiliko hayo yameiwezesha NSSF kutoa mafao mengi na bora mpaka sasa yakiongoza kwa afrika mashariki na kati zaidi yakiwemo mafao ya pensheni ambapo kabla ya hapo mfumo wa akiba wa NPF ulikuwa unatoa mafao ya uzeeni kwa njia ya mkupuo. Mafao hayo yalikuwa ni hafifu na machache sana.

Christian Gaya ni mwanzilishi wa Kituo cha HakiPensheni Tanzania na mshauri wa masuala ya pensheni. Kwa maelezo zaidi gayagmc@yahoo.com Au kwa habari zaidi za kila siku juu ya HakiPensheni unaweza kutembelea tovuti www.hakipensheni.co,tz, hakipensheni.blogspot.com Simu namba +255 655 13 13 41