Hifadhi ya jamii na changamoto za kilimo viwanda

Makamu wa Rais wa Jamhuri ya Muungano wa Tanzania, Samia Suluhu Hassan, akizindua rasmi na kutembelea maonesho ya 43 ya Kimataifa ya Biashara.

Na Christian Gaya                                        Majira Ijumaa 12. Julai. 2019

Maonesho ya 42 ya Biashara ya Kimataifa, maarufu kama Sabasaba yalifunguliwa rasmi siku ya Jumanne na Makamu wa Rais wa Jamhuri ya Muungano wa Tanzania, Mhe. Samia Suluhu Hassan na yanatarajiwa kufikia kilele kesho Julai 13, 2019 katika Viwanja vya Mwalimu Julius Nyerere, jijini Dar es Salaam.

Kauli mbiu ya mwaka huu ni "Usindikaji wa Mazao ya Kilimo kwa maendeleo endelevu ya

viwanda." Ili kuleta tija kwa nyanja zote wakiwamo wakulima na wazalishaji wa viwandani. Mamlaka ya maendeleo ya biashara Tanzania imejipanga kuhakikisha sekta ya kilimo na viwandani zinabebana kwa kufanya shughuli zake kwa kutegemeana ili kuleta tija kwa kila upande.

Sekta ya kilimo ina mchango mkubwa katika ukuaji wa uchumi wa Tanzania, Sekta inatoa ajira kwa asilimia 65.5, huchangia asilimia 29.1ya pato la Taifa, asilimia 30 ya fedha za kigeni, asilimia 65 ya malighafi za viwanda, Asilimia 100 ya chakula (Nchi inajitosheleza na tuna ziada ya kuuza nje.

Nafasi ya kilimo katika viwanda ni kwamba viwanda vingi vinategemea kilimo, na asilimia 65 ya malighafi za viwanda zinatoka sekta ya kilimo yakiwemo mazao, mifugo na uvuvi. Kilimo kisipoimarika viwanda vitakosa malighafi bora na za kutosha wingi na ubora wa mazao ya kilimo ndivyo vina unatuhakikishia na kushawishi watu kuwekeza katika viwanda. Kuimarika kwa viwanda ni fursa ya masoko ya mazao,mifugo na uvuvi, hivyo kuimarisha kilimo ni kuimarisha viwanda, mapato na ajira kwa watanzania na uchumi kwa ujumla na kuongezeka kwa idadi kubwa ya wanachama watakaochangia mifuko ya hifadhi ya jamii na hatimaye kuwa na afya nzuri kwa ajili ya faida ya wanachama, wastaafu na wafamilia zao.

Na ndiyo maana hata mfuko wa taifa wa hifadhi wa NSSF umeshirika kwa ajili ya kutoa elimu kwa wafanyakazi wafanyakazi kutoka sekta binafsi na sekta  isiyo kuwa rasmi.  

Asilimia 90 ya ardhi ya Tanzania hulimwa na wakulima wadogo ambao wote wako karibu kwenye sekta isiyo rasmi ambayo ipo chini ya mfuko wa NSSF

Kulingana na sensa ya watu iliyofanyika kitaifa mwaka 2012 Tanzania inakadiriwa kuwa na watu milioni 45, ambapo nguvukazi ya watu wa umri kati ya miaka 15-60 ni milioni 22.7, na kati yao milioni 1.2 tu ndio walio katika ajira rasmi ambapo watu milioni 1.1 tu ndio wanahudumiwa na hifadhi ya jamii.

Hii ina maana kuwa watu milioni 21.6 ndio walioko katika ajira binafsi na hawafikiwi na mifuko ya hifadhi ya jamii. Pamoja na kwamba sekta isiyo kuwa rasmi ndiyo yenye ajira kubwa kwa watanzania lakini sehemu kuwa ya wafanyakazi wake hawana elementi yeyote ya aina ya kinga ya hifadhi ya jamii ingawa hata ufanisi wa kazi zao uko chini sana.

Hivyo inaonesha kwamba waathirika zaidi wako vijijini ambako asilimia kubwa ya wakazi wake hawana kabisa huduma za afya kupitia mifuko ya hifadhi ya jamii.

Uzoefu huu unashawishi kuwa mfuko wa NSSF sasa utazame katika sekta ya kilimo. Kilimo ndio sekta mama ya uchumi wetu na inaajiri zaidi ya asilimia 70 ya wananchi wetu, ingawa ukuaji wake ni asilimia 4.4 ambayo ni chini ya kiwango kinachotakiwa cha asilimia 6 kwa mwaka kutokana na kukosa uwekezaji wa kutosha.

Ni juu ya NSSF kushirikiana na taasisi husika kuhakikisha ya kuwa wakulima wadogo wote wanapitia katika ushirika wao ili iwe rahisi kuwahamasishwa kujiunga na mfuko wa hifadhi ya jamii  na kwa mtindo huu itakuwa rahisi hata kushiriki katika kuongeza thamani mazao yao kabla ya kuuza na kuwawezesha kuwa na nafasi kubwa ya kulipa michango ya hifadhi ya jamii kila wakati inapotakiwa kupelekwa.

Ili jambo hili liwe endelevu na kuwezesha mfuko wa NSSF kuwapata wanachama wengi zaidi watatakiwa kuwa na mijadala ya mara kwa mara kati ya vyama vya wakulima na serikali pamoja. Wakulima wanatakiwa wasaidiwe ili kuongeza tija na uzalishaji na ili nchi ipate malighafi ya kutosha yaani kuwe na mifumo mizuri ya upatikanaji wa pembejeo. Na pia kuwe na mifumo imara ya masoko kwa mazao hata ya chakula ili kuhamasisha uzalishaji na kuepukana na zuia la uuzaji nje ya nchi

Viwanda vya usindikaji visogezwe kwa wakulima ili washiriki kuongeza thamani. Benki ya kilimo na benki zingine kama vile ya Azania Benki zinatakiwa ziwakopeshe wakulima kwa riba na masharti nafuu.

Uwekezaji mkubwa unahitajika katika miundombinu kilimo kama vile umwagiliaji, mifugo, uvuvi masoko na barabara za vijijini. Vijana wapatiwe upendeleo maalumu ili washiriki kikamilifu katika kilimo. Vivutio kwa  wawekezaji wa ndani na nje kama vile kuondoa kodi katika ardhi kutavutia watu wengi kurasimisha ardhi.

Ili kuufanya mfuko huu uwe na afya zaidi na idadi kubwa ya wakulima wadogo wawe na kinga ya hifadhi ya jamii, hivyo ni vema mazungumzo kati ya serikali na sekta binafsi yakaboreshwa ili serikali ipate kujua mahitaji ya sekta binafsi na sekta isiyo rasmi katika kufanikisha mpango huu.

Chukulia ya kuwa idadi kubwa wanaohudhuria na kushiriki maonesho haya ya 43 wengi ni wa usindikaji wa mazao ya kilimo kwa maendeleo endelevu ya viwanda kwa maana kweli wanaendana na kauli mbiu ya mwaka huu.

Ambapo idadi kubwa ya wasindikikaji wote hawana hata kinga ya hifadhi ya jamii na wote wanaangukia kwenye mfuko wa NSSF unaoshughulika na sekta binafsi na sekta isiyo rasmi kisheria. Hiyo fursa kubwa kwa mfuko wa NSSF kuitumia ipasavyo.

Hii ina maana kwamba matumizi ya fedha za umma katika kupanua wigo wa huduma hii lazima yaongezwe ili idadi ya wanufaika iongezeke hasa kutoka katika hizi yaani sekta isiyo rasmi na sekta binafsi ambako kuna uwekezaji mdogo zaidi kwenye mifuko ya hifadhi ya jamii.

Washiriki wa maonesho na wananchi wote kwa ujumla mnaotembelea maonesho haya tembeleeni banda la NSSF ili mpate kujibiwa maswali yote mliyo nayo na ili kutatuliwa kero zanu papo kwa papo. Wanachama na wananchi mnahamasishwa kutembela banda hilo ili kupata huduma na taarifa mbalimbali kuhusu shughuli za mfuko wa NSSF

Huduma zitolewazo na NSSF kwenye banda hilo namba 13 ambalo pia linatumiwa na Mfuko wa PSSSF, ni pamoja na taarifa za Uhakiki wa wastaafu, taarifa za pensheni ya uzee, taarifa za mafao ya kukosa ajira, taarifa za Mafao ya uzazi, taarifa za dhamana ya mikopo ya nyumba na na taarifa za uwekezaji